Cytokinen zijn eigenlijk boodschappers. Ze dragen een chemische boodschap die wordt omgeven door proteïne moleculen. De boodschap is afhankelijk van het soort cellen waarmee de cytokinen reageren of het soort cytokine. Cytokinen komen in vrijwel elke biologische reactie voor. Ze zetten cellen aan tot replicatie, ontwikkeling en de bestrijding van ziekten. Maar ze kunnen er ook voor zorgen dat cellen niet meer werken.
Soorten cytokinen die zijn betrokken bij immuunreacties
Cytokinen zijn enorm divers. Je kunt ze dan ook categoriseren in verscheidene grotere groepen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen interferonen, tumornecrose factoren en groeifactoren. Deze soorten vallen allemaal onder de paraplu “pro-inflammatoire cytokinen”. Pro-inflammatoire cytokinen veroorzaken een ontstekingsbevorderende reactie in cellen. Anti-inflammatoire cytokinen (interleukinen) doen echter het tegenovergestelde.
Cytokinen—de grens van de moderne geneeskunde
Door de productie van cytokine te manipuleren of te stimuleren, kan een specifieke biologische reactie worden veroorzaakt. Daarin ligt de kracht van cytokinen. Begrip in hoe ze werken, hoe ze aangemaakt worden en, meest belangrijk, welke biologische reactie ze ontketenen, heeft enorm veel impact op behandelmethodes in de moderne geneeskunde.
Beschadigende pro-inflammatoire cytokinen worden in verband gebracht met de ontwikkeling van auto-immuunziekten. Denk daarbij aan reuma, artritis, ischemische hartklachten en tandvleesaandoeningen. Bovendien blijkt uit onderzoek dat deze auto-immuunziekten zich verder kunnen ontwikkelen tot tumoren.
Van even groot belang is het verband tussen kanker en pro-inflammatoire cytokinen. Voor de behandeling van bepaalde soorten kanker kunnen mogelijk therapeutische behandelingen worden ingezet waarbij de productie van pro-inflammatoire cytokinen geblokkeerd of belemmerd wordt. Cytokinen zijn mogelijk enorm belangrijk in de manier waarop we ernstige en fatale ziekten behandelen.
Cytokine therapie—veelbelovend bij de behandeling van chronische ziekten
Het vinden van de balans van cytokinen is cruciaal. Niet alleen om auto-immuunziekten te verslaan, maar ook voor een gezond menselijk lichaam in het algemeen. Die balans blijkt cruciaal als je bedenkt dat pro-inflammatoire cytokinen in verband worden gebracht met kanker. Anti-inflammatoire cytokinen worden daarbij op grote schaal geïntroduceerd als onderdeel van immuuntherapie bij kanker.
Door ze in een lab te synthetiseren, kunnen meer interleukine (anti-inflammatoire) cytokinen worden toegevoegd dan ons lichaam produceert. Interleukine 2 (IL-2) stimuleert bijvoorbeeld de productie van antilichamen. Een daarop lijkende cytokine, interferon-alpha (IFN-α), helpt om niet-functionerende immuuncellen te regenereren.
Cytokine balans—de nieuwe focus op een gezonde levensstijl
Gelukkig zorgen de meesten van ons voor een gezonde balans van cytokinen door middel van ons voedingspatroon. Mensen met een glutenvrij dieet kunnen daarbij vooral van een betere balans profiteren. Gluten staan namelijk mogelijk in verband met het veroorzaken van een ontstekingsreactie. Bovendien kunnen superfoods de productie van anti-inflammatoire cytokinen stimuleren. Dit maakt ze een waardevol bestanddeel van ons voedingspatroon.
Onze voedselkeuze zorgt er dus voor dat er nuttige cytokinen worden geproduceerd. Maar stress kan ons zenuwstelsel activeren, waardoor de vitale functies van anti-inflammatoire cytokinen worden geblokkeerd. Goed omgaan met stress gaat dan ook hand in hand met de natuurlijke, gezonde productie van cytokinen en met een goede gezondheid in het algemeen.